اثر تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ماش (Vigna radiata L.)

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ماش در تراکم‌های مختلف، آزمایش مزرعه‌ای در تابستان سال 1389 در منطقه دزفول به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در این تحقیق، تیمارهای شامل آبیاری پس از 90 ، 120 ، 150 و 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرت‌های اصلی و تراکم به صورت فاصله‌های 6، 9، 12 و 15 سانتی‌متر بین دو بوته روی خطوط کشت در کرت‌های فرعی بود. نتایج آزمایش نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری بر صفات تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار، اما روی صفت تعداد دانه در غلاف اثر معنی‌داری نداشت. لذا چنین استنباط می‌گردد که گیاه ماش نسبت به تنش کمبود آب بسیار حساس بوده و به‌طور معنی‌داری در اثر افزایش تنش آب، دچار افت عملکرد می‌گردد. اثر تیمار تراکم نیز بر صفات تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی‌دار گردید. بر این اساس مشخص شد، افزایش و یا کاهش تراکم هر دو عامل محدود کننده عملکرد بودند. هم‌چنین برهمکنش تیمارهای تنش کمبود آب و تراکم بوته به جز بر صفت تعداد دانه در غلاف، روی تمامی صفات مذکور تأثیر معنی‌داری داشت. بنابر ارزیابی نتایج این تحقیق، فاصله کشت 12 سانتی‌متر بین دو بوته به عنوان بهترین فاصله برای مناسب‌ترین تیمار دور آبیاری (آبیاری پس از 90 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) جهت حداکثر عملکرد گیاه ماش در منطقه دزفول توصیه می‌شود.